De Collectie Nu

Sinds 2 november 2013 staat de gehele nieuwbouw van het van Abbemuseum in het teken van een volledig nieuwe benadering van de collectie. Onder de titel De collectie nu worden kunstwerken, documentatie en archiefmateriaal samengebracht rondom specifieke thema’s die de kunstwerken verbinden met de maatschappelijke context waarin ze werden gemaakt en getoond. Vijf verdiepingen zijn gevuld met werken uit de collectie; van een Picasso uit 1909 tot de meest recente werken. Voor het eerst is zo’n groot deel van de collectie, meer dan 600 kunstwerken en archiefstukken, in een presentatie samengebracht. Naast aandacht voor de kunst uit de vorige eeuw is een belangrijk deel gewijd aan kunst vanaf 1989 en recente aankopen die niet eerder zijn getoond.

In deze meerjarige tentoonstellingen vinden regelmatig wisselingen plaats.

Andere elementen in de tentoonstelling

Naast de kunstwerken introduceert het museum elementen die een belangrijke rol spelen binnen de tentoonstelling.  
De  uit het archief bieden een extra achtergrond en context bij het basisverhaal van de collectiepresentatiedelen. De bezoeker kan in de  terecht voor verhalen en interpretaties die aan de tentoonstelling toegevoegd zijn door mensen van buiten het museum, met een ander soort kennis en achtergrond. De toolshop visualiseert de informatie die schuilt gaat in de getallen waarmee onze verzameling kunstwerken omschreven kan worden. 

De collectie

Kelder: 1904-1948 – ‘Burgerdeugd, kunst- en gemeenschapszin’ in Eindhoven rond 1936

De reis begint met het ontstaan van het Van Abbemuseum in 1936 en de situatie in Eindhoven in die tijd. Delen uit de regionaal georiënteerde verzameling van sigarenfabrikant en oprichter van het museum Henri Van Abbe worden getoond naast andere werken uit de periode tot en met de Tweede Wereldoorlog. Onze huidige tijd met een zich terugtrekkende overheid plaatst Van Abbe’s private initiatief in een nieuw daglicht. 

Begane grond: 1909-1975 – De moderne tijd in West-Europa en de Verenigde Staten

De begane grond is gewijd aan schilderijen, fotowerken, archiefmateriaal en documentatie uit de periode 1909-1975. In de kunstgeschiedenis is dit de periode van de avant-gardes en het modernisme. Er is aandacht voor de revoluties en oorlogen van de twintigste eeuw, de opkomst van de consumptiemaatschappij en het verzet daartegen, en de dominante rol van New York. De periode wordt afgesloten met aandacht voor enerzijds het verzet tegen traditionele normen en waarden eind jaren zestig en anderzijds de opkomst van de kunstmarkt. Belangrijke momenten en gebeurtenissen uit de geschiedenis van de kunst worden verrijkt en in een maatschappelijk perspectief geplaatst. 

Eerste verdieping: 1965 - 1985 – Tegenculturen en Doe-het-zelfarchief

Op de eerste etage, gewijd aan de periode 1965-1985, verkennen kunstenaars de gevolgen van de tegencultuur die zich vanaf 1968 ontwikkelde. Drop-outs, punk, feminisme en homorechten hadden niet alleen invloed op de esthetiek, maar ook op de ethiek van de kunst. Er ontstonden nieuwe vormen van verspreiding en participatie. Op deze verdieping is een Doe-het-zelfarchief waarin bezoekers zelf de verrassende vormen van de kunst uit deze periode kunnen ontdekken en eigen presentaties voor anderen kunnen samenstellen. Prenten en objecten in oplage, kunstenaarsboeken, posters, dia’s, videowerken, LP’s en geluidstapes zijn hier samengebracht als in een depot. Ook is er een filmzaal met een wisselend programma. In twee projectruimtes op deze etage is er aandacht voor bijzondere ontwikkelingen in de kunst in deze periode.

Tweede verdieping: 1983 - nu – Globalisering

De presentatie in deze zaal is ingericht naar aanleiding van de tentoonstelling De jaren 80. Begin van het nu? in de oudbouw. Hier wordt vanuit zes Europese perspectieven gekeken naar de relevantie van jaren 80 voor de samenleving vandaag de dag. Het circuit op de grote bovenetage begint met het einde van het postmoderne tijdperk, gevolgd door de periode na 1989, waarin we ons vandaag de dag bevinden. Kunstenaars schenken aandacht aan nieuwe verbindingen en conflicten. Migratie, de opkomst van internet en nieuwe netwerken markeren de overgang naar de huidige situatie. Verschillende culturen en levensbeschouwingen komen met elkaar in contact, soms zijn dit heftige botsingen, soms versmelten ze moeiteloos. Voor de presentatie in deze zaal is onderzocht hoe het Van Abbemuseum in de jaren 80 omging met de ontwikkelingen in de beeldende kunst in die tijd. Als uitgangspunt is gekozen voor de tentoonstelling Jonge Kunst die in 1985 in het museum plaatsvond. Deze toonde werk van vijftien jonge kunstenaars waarvan veertien West-Europees en één Amerikaans. Jonge Kunst was samengesteld door de toenmalige directeur Rudi Fuchs en de conservatoren Jan Debbaut en Piet de Jonge. Zij behoorden alle drie tot een net iets andere generatie en hadden zo ook alle drie een verschillende kijk op kunst. In de catalogus bij de tentoonstelling stelde Fuchs het volgende: “Gesprekken over hoe de tentoonstelling er uit moest komen te zien, leidden tot discussies over de huidige stand van zaken van de kunst.”

Derde verdieping: 1973 - 2006 – De geschiedenis slaat terug

In de smalle ruimte helemaal boven in het museum bevinden zich kunstwerken die zich ieder op hun eigen wijze uiteenzetten met het verstrijken van de tijd en de veranderende functie van ons erfgoed in de openbare ruimte. We zien documenten van een verloren tijd die wijzen op de vluchtigheid van het bestaan, maar ook perspectief bieden voor de toekomst.

Kunstenaars in de tentoonstelling

De tentoonstelling bevat werken van onder meer Alptekin, Appel, Baer, Beuys, Billing, Braque, Broodthaers, Chagall, Delaunay, Dibbets, Van Doesburg, Dumas, Fontana, Gestel, Gordon, Haacke, Hamilton Finlay, Heiman, Immendorff, Jonas, Jorn, Judd, Karamustafa, Kiefer, Klein, Kusolwong, LeWitt, Lissitzky, Mareschal, Mondriaan, Murtazaoglu, Muñoz, Nauman, Perjovschi, Picasso, Qiu, Rosler, Sasnal, Schwitters, Sluijters, De Smet, Solakov, Stella, Toorop, Ugay, Warhol, Weiner, Willink, Wulia en vele anderen.

Om de routing te optimaliseren en een bijzondere bezoekervaring te creëren, is een aantal verrassende ingrepen gedaan in de museumarchitectuur van de nieuwbouw uit 2003.