Van wie is de straat?

In de tentoonstelling Van wie is de straat? zijn verschillende visies op de straat - onze publieke ruimte -  te zien. Wie maakt er gebruik van deze publieke ruimte? Wie beheert, wie controleert en wie misbruikt hem? Wie is de eigenaar en welke verantwoordelijkheden brengt dit eigendom met zich mee?
Het Van Abbemuseum heeft vier gasten uitgenodigd die elk een bepaald aspect van het gebruik van de openbare ruimte uitwerkten. Dit resulteert in heel verschillende bijdragen: de openbare ruimte als plek voor protest (Crimson architectural historians), een typologie van honderd verschillende straten (ZUS), de vormgeving van de publieke ruimte op The Strip in Las Vegas (!melk) en het project Refugee Republic over het dagelijks leven in een vluchtelingenkamp (kunstenaar Jan Rothuizen, multimediajournalist Martijn van Tol en fotograaf Dirk Jan Visser, geproduceerd door Submarine Channel).
Alle bijdragen refereren ook aan de legendarische tentoonstelling De Straat die in 1972 plaatsvond in het Van Abbemuseum.

Refugee Republic

Het project Refugee Republic is een interactieve documentaire die je meeneemt door de straten van een vluchtelingenkamp en laat zien hoe het dagelijks leven zich hier afspeelt. Kamp Domiz werd in april 2012 gesticht in Noord Irak voor de opvang van Syrische Koerden. Het kamp ligt in Irakees Koerdistan, op 60 kilometer van de grens tussen Syrië en Irak. Met een oppervlakte van 1.142.500 m2 moest deze plek oorspronkelijk plaats bieden aan 38.000 vluchtelingen. Momenteel staan er 58.000 vluchtelingen ingeschreven. Het kamp telt twaalf wijken, tien hoofdwegen en 99 kleinere straatjes. Refugee Republic is te zien in de kelder van de toren, van waaruit een banier met tekeningen en teksten, een soort gestileerde slang, omhoog komt. Refugee Republic won meerdere prijzen, onder meer een Dutch Design Award 2015 en de NFF Digital Storytelling Award 2015.

ZUS

ZUS (Zones Urbaines Sensibles) uit Rotterdam onderzoekt de hedendaagse stad middels gevraagde en ongevraagde architectuur. Hierin staat publieke ruimte en de politiek van ruimte altijd centraal. Voor deze tentoonstelling ontwikkelde ZUS 101 Straten, de implosie van het publieke domein waarin ze 101 straten onderzocht, van de Romeinse geplaveide routes, via New Babylon tot aan de hedendaagse shopping mall. De evolutie van bestaande en utopische straten toont de versplintering van het begrip straat en laat zien dat de straat nog volop transformeert. De tekeningen van verschillende straat typologieën worden getoond op de muur van de begane grond en op gekleurde ladders die de verschillende verdiepingen van de toren met elkaar verbinden.

De straat- het boek 101 straten van ZUS is te koop in onze museumshop en webshop.

Crimson Architectural Historians

Do You Hear The People Sing? is de titel van een lied uit de opera Les Miserables. Het werd ook gezongen tijdens de betogingen voor meer democratie in Hong Kong in 2014. Dit protest kreeg de naam ‘Umbrella Revolution’ vanwege de met leuzen beschilderde paraplu’s die de protesteerders ronddraaiden in de richting van de ordetroepen. Het Rotterdamse bureau Crimson Architectural Historians nam de titel van dit lied als titel voor hun bijdrage over de openbare ruimte als plaats voor protest. Op de eerste etage van de toren is een grote panoramische tekening te zien met taferelen van rellen en betogingen, vermengd met hun ruimtelijke omgeving. Het geheel vormt één allegorisch straattafereel waarin architectuur, demonstranten, leuzen en verschillende vormen van autoriteit het verhaal vertellen van de straat als plek waar democratie op een rauwe manier wordt gevormd en gepresenteerd.

!melk

Op de tweede verdieping van de toren vormt The Strip, de legendarische gokboulevard van Las Vegas, een symbolische tegenhanger van het vluchtelingenkamp onderin de toren. The Strip, een totaal geprivatiseerd gebied, heeft zich in de afgelopen decennia ontwikkeld van een straat vol verkeer tot een voetgangersgebied. Hierdoor is de kwaliteit van de openbare ruimte belangrijker geworden. Bureau !melk uit New York kreeg de opdracht om een masterplan en een ontwerp hiervoor te maken, met daarin het allereerste park dat aan The Strip ligt. Het interessante aan de ontwikkeling van deze boulevard is dat alle veranderingen geïnitieerd worden door marktpartijen en niet door de overheid. Voor de bijdrage aan deze tentoonstelling werkt !melk samen met architect/auteur Stefan Al.

Wisselende projectpresentaties

Helemaal bovenin de toren is een ruimte gereserveerd voor kleinere, wisselende projectpresentaties over de openbare ruimte in Eindhoven. Deze hebben tot taak om de tentoonstelling te actualiseren, te concretiseren, aan te vullen, te becommentariëren of kritisch te bevragen. 

Lezingen en debatten

De onderwerpen van de tentoonstelling worden verder uitgediept in een serie lezingen en debatten in het museum, georganiseerd in samenwerking met Architectuurcentrum Eindhoven. Tijdstip: donderdag 19.00 - 20.30 uur.

De Straat (1972) 

In elk van de bijdragen wordt gerefereerd aan de legendarische tentoonstelling De Straat die in 1972 plaatsvond in het Van Abbemuseum. Toenmalig directeur Jean Leering, samensteller van de tentoonstelling, zei hierover: “ [Het gebruik van de straat] weerspiegelt de wijze waarop een samenleving reilt en zeilt, zichzelf ervaart en begrijpt. [...] Maar tevens biedt de straat de gelegenheid tot samenleven: de straat is bij uitstek een plaats, waarop meningen en ideeën openbaar worden en uitwerking krijgen, manifest worden en tot actie komen.” Met De Straat gaf Leering tevens inhoud aan zijn opvatting over de maatschappelijke taak van een museum in de samenleving. Hij ging ervan uit dat de activiteiten van een museum een middel konden zijn om zijn publiek beter bewust te maken van, en deel te laten nemen aan het maatschappelijke proces. Dat was nodig om vervreemding van de mens in de samenleving tegen te gaan. In die tijd waren dat in de museumwereld zeer vernieuwende denkbeelden maar ook nu, ruim veertig jaar later, hebben ze nog niets aan actualiteit ingeboet, zoals deze huidige tentoonstelling laat zien.

Vormgeving tentoonstelling

Can & Asli Altay (Future Anecdotes Istanbul).

Adviesraad

Bert Dirrix en Robert van Rixtel (Social Urban Space), Christiane Berndes en Antoine Derksen (Van Abbemuseum).