Utah-machine (behorend bij de Utah-Tarim connectie)

Beschrijving

De Utah-machine van de Nederlandse kunstenaar Gerrit van Bakel bestaat uit een groot ijzeren wiel dat via een hulpstang in balans gehouden wordt door twee kleine wieltjes. Het grote wiel bevat een oliereservoir. Wanneer de temperatuur stijgt of daalt, verandert het volume van de olie. Via een membraan en een bewegingsmechaniek wordt het uitzetten en krimpen van de olie omgezet in een beweging: het wiel gaat vooruit. De grote temperatuurverschillen tussen dag en nacht in de Utah-woestijn kunnen het wiel laten voortbewegen met een maximumsnelheid van 18 millimeter per dag.

Van Bakel maakt de 'Utah-machine' als antwoord op het bericht dat in de zoutvlakte van Utah het wereldsnelheidsrecord over land van 1200 km per uur gevestigd is door de driewielige raket Blue Flame. Het liefst had hij zijn machine opgesteld naast de Blue Flame: het symbool van het wereldsnelheidsrecord naast dat van het wereldtraagheidsrecord. ,De Utah-machine maakt deel uit van de Utah-Tarimconnectie. Dit project houdt in dat de door Van Bakel bedachte 'Tarim-machine' het ongeveer 1100 km lange Tarim-bekken - een gebied ten noorden van Tibet - moet doorkruisen. Omdat ook deze machine een snelheid kan bereiken van maximaal 18 mm per dag, zou het voltooien van de Utah-Tarimconnectie meer dan 30 miljoen jaar kosten.

Gerrit van Bakel maakt machines die werken. Daarom is zijn werk verwant aan de kinetische kunst. Zijn machines dienen echter, net als die van de Zwitserse kunstenaar Tinguely, geen praktisch doel. De Utah-machine kan bewegen, maar dient niet als vervoermiddel van iets anders dan zichzelf. Bovendien is de traagheid ervan bijna een parodie op het verschijnsel beweging of vooruitgang. Van Bakels machines dienen om een bepaalde gedachte te verbeelden. Ze vormen stof tot nadenken, geven een andere kijk op algemeen aanvaarde zaken. Het zijn voorbeelden van techniek, maar ze leveren poëzie. Van Bakel is gefascineerd door technische hoogstandjes als het ontwikkelen van snelheid harder dan het geluid, maar eveneens door de dwaasheid hiervan. De drang van de mens de wereld te veroveren wordt door Van Bakels machines sterk gerelativeerd.

Bevat deze pagina onnauwkeurige informatie of taal die verbeterd of gewijzigd moet worden? We horen graag van je.