Erzen Shkololli

Pejë, Kosovo, 1998 werd gemaakt tijdens de oorlog in Kosovo. Shkololli, op dat moment een jonge kunstenaar, zat toen met zijn familie drie maanden in Pejë ondergedoken, in de verschrikkelijke periode van etnische zuiveringen. Om actief te blijven deed hij wat hij onder de omstandigheden kon, met wat hij zo gauw voor handen had: materiaal uit het naaiatelier van zijn vader en de naaimachine van zijn moeder. Daar maakte hij een reeks kleurige stukken patchwork van acht banieren met een totale lengte van tweeëntwintig meter. Als je naar het lange banier kijkt, springen geslachtsloze rode figuren in het oog. De schematisch weergegeven figuren steken in de meeste gevallen hun handen in de lucht en worden afgewisseld met doodskisten, huizen en bloemen, allemaal in felle kleuren op een zwarte ondergrond. De werken doen denken aan die van Matisse of de Cobra-groep, Europese kunstenaars uit de jaren vijftig die ook direct na een oorlog actief waren. Gezien de thematiek kunnen ze emotioneel vlak overkomen, verstoken van compassie, diepte of perspectief, maar die effen kleuren maken de vorm wel heel helder. Shkololli's naïeve of kinderlijke vormen roepen een enigszins ongemakkelijk gevoel op: al zien we mooie kleuren en aantrekkelijke composities, het gaat hier wel om kinderlijke beelden van de dood. Naast het patchwork van Shkololli zijn getekende, in verleidelijke kleuren gedrukte briefkaarten op een tafel gelegd. Dit is een selectie uit honderden kaarten die in de weken direct na de oorlog door kinderen in vluchtelingenkampen zijn geschilderd in het kader van een humanitair rehabilitatieproject. Shkololli heeft samen met de kinderen geprobeerd hun ervaringen te normaliseren en tegelijk met zijn eigen ervaringen in het reine te komen. De briefkaarten hebben dezelfde mysterieuze kwaliteit als het patchwork: mooi maar ook verontrustend. Erzen Shkololli (geboren in Pejë, Kosovo in 1976) is een kunstenaar en curator die momenteel directeur is van het nationale museum van Kosovo; ook is hij medeoprichter van het EXIT Contemporary Art Institute in Pejë. Tijdens de opening vindt een gesprek plaats tussen Charles Esche en Erzen Shkololli. Dit gesprek gaat over Erzens werk bezien tegen de achtergrond van de oorlog, maar ook over de artistieke ontwikkelingen in Kosovo sinds de onafhankelijkheid.