Living Archive: De Straat : Vorm van samenleven

De eerste presentatie - in de vijf kabinetten van het Living Archive - blikt terug op het directoraat van Jean Leering (1964-1973). Diens beleid staat opnieuw in de belangstelling, met name omdat Leering middels een verruimde museale functie probeerde het publiek te stimuleren tot de bewustwording van maatschappelijke veranderingsprocessen. In die opvatting pasten tentoonstellingen als People's Park (1970) en De Straat. Vorm van samenleven (1972). Hoe kwamen deze presentaties tot stand? Wat was het doel en hoe reageerde het publiek op deze tentoonstellingen die expliciet beoogden om aan te zetten tot zelfstandige meningsvorming en sociaal engagement? De Straat geldt inmiddels als een legendarische tentoonstelling. Vooral een jongere generatie curatoren geeft hoog op over het procesmatige karakter, de sociaal-maatschappelijke thematiek en het gekozen overdrachtsmodel, gebaseerd op alledaagse ervaringen. De expositie kende een lange aanloop met verschillende interdisciplinaire werkgroepen, die het concept allengs aanscherpten. Aanvankelijk stond de straat als terrein van artistieke acties voorop. Leering prefereerde echter dat niet de kunst, maar de straat zelf tot het belangrijkste thema werd verkozen. De Straat werd uiteindelijk samengesteld door een kerngroep bestaande uit stedenbouwkundige Tjeerd Deelstra, conservator Jaap Bremer en grafisch vormgever Jan van Toorn. Deze liet zich informeren door tal van externe experts. Bij De Straat stond 'de gebruiker' centraal. Door de leefomgeving en de inrichting daarvan aan de orde te stellen, zou de publieke bewustwording van en deelname aan culturele en maatschappelijke processen kunnen worden gestimuleerd. De straat was immers 'van, voor en door allen', een uitdrukking en manifestatie van de samenleving zelf. De Straat behoort tot de drukst bezochte tentoonstellingen van het Van Abbemuseum. Toch was er ook forse kritiek. Was het concept niet te academisch en de informatie te specialistisch? Was de gekozen overdrachtsvorm wel effectief en werd de gebruiker daar inderdaad door geactiveerd? Rest de vraag wat de actuele betekenis van De Straat kan zijn als deze wordt ontdaan van zijn mythische proporties?