Robert Glas

Op de begane grond van de nieuwbouw is het project How to Motivate Someone to Leave Voluntarily (Hoe motiveer je iemand vrijwillig te vertrekken) van de Rotterdamse kunstenaar Robert Glas te zien. De presentatie bestaat uit de gelijknamige film en twee foto’s uit de serie Voor vrij Nederland. Glas reageert met deze werken op de realiteit van vluchtelingen in Nederland anno 2016. Door de protesten tegen de bouw van asielzoekerscentra en het heftige debat over de vluchtelingenproblematiek raakt de beleving van de vluchteling zelf op de achtergrond. Wat betekent het om vluchteling in Nederland te zijn? Hoe ziet de procedure er vanbinnen uit? En waar verblijven vluchtelingen als ze zijn uitgeprocedeerd? De kunstwerken geven inzicht in de harde en complexe wereld van vluchtelingen in Nederland.De film How to Motivate Someone to Leave Voluntarily reflecteert op het gebruik van ‘motivational interviewing’ – een gesprekstechniek afkomstig uit de verslavingszorg – om uitgeprocedeerde asielzoekers te overtuigen vrijwillig te vertrekken. In de film spelen twee acteurs (Freerk Bos en Sabri Saad El Hamus), geholpen door een trainer in ‘motivational interviewing’ (Menno Zwart), een bestaande casus na van een Egyptische asielzoeker. De film zelf velt geen waardeoordeel over het gebruik van de gesprekstechniek, maar maakt invoelbaar door welk complex en emotioneel proces uitgeprocedeerde asielzoekers gaan als zij worden bewogen tot vrijwillig vertrek. De film roept vragen op over de Nederlandse benadering van vluchtelingen. De twee foto’s zijn onderdeel van de serie Voor vrij Nederland en tonen de isoleercel in het vreemdelingendetentiecentrum te Zeist. De gehele serie bestaat uit foto’s van verschillende vreemdelingendetentiecentra die voor het zijn eerst verschenen in Vrij Nederland. Deze detentiecentra worden gebruikt om vreemdelingen vast te zetten, soms tot wel 18 maanden lang, om ‘vrijwillige’ uitzetting in gang te zetten. Deze maatregel komt Nederland internationaal op veel kritiek te staan en het is een onderwerp dat veelvuldig het nieuws haalt. Op het eerste gezicht zie je keurig opgeruimde cellen. Echter, de sporen van de mensen die erin opgesloten hebben gezeten zijn wel zichtbaar als op het beeld wordt ingezoomd. Het zijn krassen van nagels in verf, neus- en handafdrukken op de ramen van mensen die vastzaten zonder een misdaad te hebben begaan. Tot voor kort konden foto's van de cellen die daarvoor gebruikt worden alleen in de openbaar toegankelijke databank van het Ministerie van Justitie opgevraagd worden. Deze beelden werden door hun staffotograaf geschoten. De foto’s van Glas zijn een onafhankelijk alternatief voor deze officiële foto’s van Justitie. Om deze foto’s te mogen maken moest Glas verschillende rechtszaken tegen de Nederlandse staat winnen. Documenten uit deze juridische procedures zijn te vinden op zaal. Het project is ontstaan met medewerking van advocaat Frans-Willem Verbaas, Amnesty International, de Nederlandse Vereniging van Journalisten, fotobureau Hollandse Hoogte en het tijdschrift Vrij Nederland