Les ombres
Beschrijving
'Les ombres' van de Franse kunstenaar Christian Boltanski bestaat uit 18 figuurtjes, gemaakt uit diverse materialen: o.m. karton, hout, kurk en tin. Ze zijn met ijzerdraad opgehangen aan een metalen frame dat rust op vier voeten van klei. Een ventilator laat de figuren zachtjes bewegen. Vijf projectoren beschijnen het geheel en veroorzaken een licht- en schaduwspel op de muren van de donkere ruimte. De figuurtjes zijn slechts 5 tot 25 cm groot, maar hebben soms enorme schaduwen. Er zijn skeletten, gehangenen, doodshoofden, gevallen engelen, en een man met een zeis, de personificatie van de dood, te zien. De figuurtjes doen kinderlijk naïef aan door hun vormen en door de eenvoudige materialen waarvan ze gemaakt zijn.
Boltanski's werk gaat altijd over herinnering en verlies. Telkens terugkerende motieven zijn verwijzingen naar de kindertijd en naar de dood. Daarnaast verwijst hij naar de magie van het theater. Boltanski werkt bij voorkeur met materialen die niet vanzelfsprekend met kunst geassocieerd worden. Hij vindt een kunstwerk geslaagd wanneer de beschouwer zich niet realiseert dat hij naar kunst kijkt. Van belang is de emotie die het werk oproept. Vaak gebruikt hij portretfoto's of persoonlijke bezittingen zoals kledingstukken van onbekende mensen in zijn installaties. Boltanski reconstrueert de geschiedenis van anonieme personen of van zichzelf. Het gaat daarbij niet om de juistheid van de historische feiten, maar om de sfeer van herinnering die voor iedereen invoelbaar is en die iedereen nader voor zichzelf in kan vullen.
In 'Les Ombres' laat Boltanski een stukje theater zien. Hij toont een scène, het frame met figuren, evenals de effecten die hij hierop via de ventilator en de lampen toepast: beweging, vergroting, licht- en schaduwspel. In een theater wordt de bezoeker niet met feiten maar met een geveinsde werkelijkheid geconfronteerd. Het doel van zo'n (re)constructie is het vaak blootleggen van een diepere waarheid. Op dezelfde manier probeert Boltanski via zijn tegelijkertijd luchtige en duistere spel de kijker te confronteren met iets wezenlijks. Het leven en de dood, het speelse en het tragische, het persoonlijke en het algemene verenigt hij op een vanzelfsprekende manier met elkaar, zoals ze ook in het 'echte' leven vaak hand in hand gaan.