Saint Sébastien

Beschrijving

Dit houten beeld van Zadkine laat een mannenlichaam zien. Het strekt zich uit met een licht draaiende beweging, vanaf de enkels tot de geheven linkerarm, die afgesneden is. Het hoofd is gebogen en hangt op de rechterschouder. Zadkines beeld volgt de natuurlijke vorm van de boomstam. Er is slechts weinig materiaal weggehaald om 'Saint Sébastien' vorm te geven. De vertakking bovenaan de boomstam gebruikt Zadkine om hoofd en arm van elkaar te onderscheiden. Het beeld heeft geen voeten, en behalve de linkerarm is ook het hoofd van Sint Sebastiaan vlak afgesneden. De ribben en de elleboogholte van de rechterarm zijn met scherpe kerven weergegeven. De overige lijnen van het beeld zijn vloeiender. Op de huid van het beeld zijn de sporen van het gutsen duidelijk zichtbaar.

Wanneer de Rus Ossip Zadkine in 1909 in Parijs aankomt, is daar het kubisme volop in ontwikkeling. De schilders Braque en Picasso ontleden gegevens uit de werkelijkheid in tamelijk geometrische, facetachtige vormen, die ze op een nieuwe manier rangschikken op het beeldvlak. Deze vormentaal wordt door onder meer Lipchitz vertaald naar driedimensionale beelden. Ook Zadkine ondergaat invloed van het kubisme. Hij is echter niet zozeer geïnteresseerd in de formele beeldtaal ervan, als wel in de vrije manier waarop er wordt omgegaan met een visueel motief. Zadkine gaat vrijwel altijd uit van de menselijke gestalte. Hij vindt het niet noodzakelijk deze anatomisch correct weer te geven. Van veel groter belang is voor hem de expressieve kracht van het beeld. Zadkine zegt daarover: "Indien er in kunst iets gekopieerd moet worden, dan is het de geest en nooit de letter".

'Saint Sébastien' is wat vorm betreft traditioneler dan een aantal oudere beelden van Zadkine. De figuur is enigszins uitgerekt en gestileerd en Zadkine neemt de vrijheid het beeld als het ware aan de onder- en bovenkant af te snijden, maar de lichaamsdelen zijn wat hun vorm en plaatsing betreft anatomisch juist weergegeven. Het gebogen hoofd met de gesloten ogen en de ingekerfde ribben geven het beeld de tragiek en de kwetsbaarheid die passen bij de martelaar Sint Sebastiaan. Gewoonlijk wordt hij afgebeeld, staande tegen een boomstam en doorboord met pijlen. In Zadkines beeld zijn boom en figuur echter één.

Queer perspectief

Ossip Zadkine snijdt de martelaar Sint-Sebastiaan in hout. Deze was zowel militair als vroom christen. Terwijl keizer Diocletianus een oorlog tegen het christendom voerde, verspreidde Sint-Sebastiaan het woord Gods. Om die reden gaf de keizerlijke macht het bevel om hem te executeren. Bijgevolg werd hij tot de rang van martelaar verheven. Tot zover het traditionele en normatieve verhaal dat iedereen kent.

%Tijdens de renaissance werd aan Sint-Sebastiaan steeds meer erotische kracht toegeschreven. Hij is jong, haarloos en zijn vrouwelijke trekken contrasteren met zijn gespierde lichaam. Hij wordt in sommige opzichten queer! Wist je dat iconen van Sint-Sebastiaan al in de achttiende eeuw onder homoseksuele mannen circuleerden? Dankzij de hernieuwde toe-eigening van Sint-Sebastiaan door kunst en literatuur is hij intussen een geaccepteerd gay symbool. En jij, sta jij jezelf toe te genieten en plezier te beleven als je naar Sint-Sebastiaan kijkt?

%>Tags: normatief, androgyn, queer, gay

Bevat deze pagina onnauwkeurige informatie of taal die verbeterd of gewijzigd moet worden? We horen graag van je.