Toilet maken

Beschrijving

Een vrouw maakt zich op voor de spiegel. Het personage wordt afgebeeld als een tere vrouw met kleine voeten en sierlijke handen. Aan haar kleding valt af te lezen dat ze een geisha is, een Japanse vrouw die mannen vermaakt met muziek, dans en zang. Inderdaad, ze draagt een rijk versierde en kleurrijke traditionele kimono en haar gezicht is bedekt met witsel. In combinatie met rode lipstick en zwart aangezette wenkbrauwen is de bleke teint kenmerkend voor de oshiroi make-up van jonge geisha’s. Haar kapsel, shimada, een ingewikkelde chignon versierd met kammen en spelden, voldoet eveneens aan het traditionele beeld. De afgesneden spiegel op de voorgrond trekt de blik van de kijker het beeld in. De goudzwarte meubels zijn voorbeelden van het typische Japanse lakwerk genaamd urushi.

Dooyewaard had een grote passie voor Azië. Op twintigjarige leeftijd verruilde hij Nederland voor het toenmalige Nederlands-Indië (nu Indonesië). Hij maakte een groot aantal reizen in Azië, naar China, Mongolië, India, Tibet en Japan. Hij werd sterk beïnvloed door de tijdens die reizen opgedane ervaringen en schilderde zowel menselijke landschappen als menselijke figuren, vaak in een impressionistische stijl.

Het motief van de oosterse vrouw dat ook te zien is in andere schilderijen van W. Dooyewaard en in een groot aantal werken van Europese kunstenaars, was in de late negentiende eeuw erg populair. Dit schilderij weerspiegelt de levendige interesse in Japanse gebruiken die toen bestond.

Queer perspectief

Kijk: we zien hen niet in de ogen. Noch wij, de toeschouwers, noch de schilder. Hebben we het gevoel dat we mogen kijken, observeren, voelen we ons daartoe uitgenodigd? Welke gevoelens roepen deze kleuren, deze afbeelding van hun schoonheidsrituelen en hun poses bij ons (de waarnemers) op? Ja, we mogen kijken, we mogen bestuderen, observeren en gefascineerd raken door het exotische, dat passief blijft en openstaat voor onze blik. Is dit spel van kijken een metafoor voor de koloniale blik? Wordt dit machtsspel gestimuleerd door het ontbreken van elke directe confrontatie?

%Tags: gaze (blik), fetishization , exotification (exotisme), patriarchy (patriarchaat)

Bevat deze pagina onnauwkeurige informatie of taal die verbeterd of gewijzigd moet worden? We horen graag van je.