Singspiel

Categorical Imperative & Morgue van Mike Kelley maakt sinds 2000 deel uit van de collectie van het Van Abbemuseum. Het werd voor het eerst getoond in Villa Empain (nu Boghossian Foundation) in Brussel, in een duotentoonstelling van Kelley en Franz West in 1999.

Kunstenaarsduo Nabuurs&VanDoorn deed onderzoek naar Kelley, West, Morgue en hun tentoonstelling in Villa Empain en kwam een fascinerende geschiedenis op het spoor over kunst, de relatie Amerika-Europa, moderniteit en nog veel meer. Het resulteerde in het derde deel in hun serie Zwischenlandschaften (Overgangslandschappen).

Het Van Abbemuseum was zeer geïnteresseerd in dit onderzoek en was in onderhandeling met de kunstenaars om de film Zwischenlandschaften III voor de collectie aan te kopen, toen het kunstenaarsduo in dezelfde Villa Empain in 2018 een eendaagse expositie organiseerde waarin zij hun verdere onderzoek naar Kelley en West presenteerden. Onderdeel van die presentatie was een rondetafelgesprek tussen de twee curatoren van de oorspronkelijke Kelley/West-tentoonstelling uit 1999 en twee leden van de staf van het Van Abbemuseum. Het bij vlagen prikkelende gesprek werd door de kunstenaars opgenomen om er later een zelfstandig kunstwerk van te kunnen maken. Ze schrijven op hun site: 'Idealiter wordt de tekst door een koor gezongen. Door deze paneldiscussie om te zetten in een ‘singspiel’ creëren we ruimte voor een existentiële ervaring. De transformatie van gesproken woord naar gezongen melodie [...] brengt nieuwe informatie tot leven.'

U begrijpt: het Van Abbemuseumkoor kwam in beeld. Dirigent Willy de Rooij was direct enthousiast. Zij en Fleur Brom, kunsthistoricus, rondleider in het museum en lid van het koor, maakten samen van het opgenomen gesprek een liedtekst. Componist Arjan van Beek zette de tekst op muziek. Het koor ging o.l.v. Willy de Rooij en regisseur Stefan Jung repeteren.

Het was de bedoeling het singspiel bij de opening van een tentoonstelling van Nabuurs&VanDoorn bij Pennings Foundation in Eindhoven in 2020 uit te voeren. Maar door het ontbreken van heldere afspraken verboden de kunstenaars enkele dagen voor de opening van hun tentoonstelling de opvoering van het singspiel.

Dit lange verhaal zou hier natuurlijk overbodig zijn, als we het werk niet toch uitgevoerd zouden hebben. Tijdens de boekpresentatie van Greyzone van Nabuurs&VanDoorn in het Van Abbemuseum in 2023 hebben we fragmenten uit het singspiel ten gehore mogen brengen.